Economische terreur

Dieter Brüll, die als hoogleraar belastingrecht decennia geleden regelmatig in het nieuws was, en over wiens uitlatingen kamervragen werden gesteld, was een strijder tegen onrecht en voor de sociale driegeleding. Hier een fragment uit een artikel van zijn hand uit 1978.

Het behoort tot de leugenachtigheden van onze tijd, dat wij ons wel opwinden over de ideologische terreur, maar nauwelijks aandacht besteden aan de economische terreur. Zij wordt dan ook alleen in de underground-press met deze term aangeduid. En toch dienen wij te beseffen, dat, terwijl de ideologische terreur een enkel slachtoffer maakt, het aantal doden en invaliden ten gevolge van economische terreur bij tienduizenden wordt gemeten.
Wij kunnen klein en thuis beginnen. Blijkt niet elke keer, als actiegroepen gevaarlijke vergiftigingen in de openbaarheid brengen, dat het niet om een ongelukkig toeval gaat, doch dat het desbetreffende bedrijf de voorgeschreven veiligheidsmaatregelen aan zijn laars heeft gelapt? Dat vroegere "ongelukjes" geheim werden gehouden? Dat de resultaten van intern onderzoek niet mochten worden gepubliceerd?

Kijken wij naar de geneesmiddelenindustrie. Voor Softenon  was  van  wetenschappelijke  zijde gewaarschuwd; een kniesoor, wie daarop let, als de verkoop zo lekker loopt. We hebben de Softenon-kindertjes ervan overgehouden. - Sagartz ontdekt, dat Flagyl kankerverwekkend is; "onder druk van zijn onmiddellijke superieur Robert McConnel vervalste hij deze gegevens echter"²⁾. - Wie telt de doden van Seveso? En wie de vergiftigde Nestlé-baby's, die zonodig blikmelk in plaats van moedermelk moesten drinken? - Hoeveel doden per jaar kost de druk, waarmee de Duitse autolobby bereikte, dat althans voor de Autobahn de snelheidslimiet werd afgeschaft?

Hele Indianenstammen werden uitgeroeid, legers sneuvel­den, toen twee oliemaatschappijen elkaar via Bolivia en Paraguay in de Gran Chaco te lijf gingen. Met de olie in de Kaukasus en in Nigeria was het niet anders. De in de vrij onbloedige revolutie van Mossadeq aan de kant gezette en reeds zijn land uitgevluchte Sjah van Perzië werd door de oliebelangen onderschept, er werd een leger voor hem uitgerust om in hun belang zijn pauwentroon te heroveren. - De meest recente en grofste terreur is afkomstig van de atoommaffia. Terwille van de met de bouw van kernenergiecentrales te behalen winst (de energiewinning zelf blijkt een enorme strop op te leveren), wordt een energiegat van dertig jaren met vervalste cijfers bij elkaar gefantaseerd; worden rapporten over de gevaren vervalst; worden bedrijfs­ongevallen verzwegen; worden arbeiders onder bedreiging met werkloosheid op werkgeverskosten naar betaalde demonstraties vervoerd; wordt de zorg voor duizenden jaren straling en de kans op onherstelbare gene-schade aan het nageslacht opgedrongen - nog daargelaten de kans op miljoenen doden bij een geenszins denkbeeldig ongeval³⁾.

Wij zullen de vraag in het midden laten, waarom wij ons zo druk maken over de enkele slachtoffers van de ideologische terreur en de massacres van de economische terreur verdringen. Wij zullen liever naar de wortels van de laatste op zoek gaan. Deze liggen, veel meer dan die van de ideologische terreur, voor de hand. Zij gaan terug op hetgeen ik in hetzelfde artikel omschreven heb als de anti-sociale tendens in de mens, dat wil zeggen die kracht in hem, die voortdurend bezig is, hem zich op kosten van zijn medemensen te doen verrijken. De economische terreur, zoals wij die dag-in dag-uit kunnen waarnemen, is slechts het extreem van die houding, die de medemens als een (uitbuitings)object beschouwt. Het is een kracht, waaraan wij ons binnen het heersende economische systeem nauwelijks kunnen onttrekken. Overal, waar wij in ons economische handelen niet uitgaan van de behoeften van de medemens, doch onze eigen behoeften op zijn kosten bevredigen⁴⁾, zijn wij terroristen in de dop. Opnieuw kunnen wij zeggen: het economische terrorisme is de onontkomelijke consequentie van een samenleving, die aan haar burgers de rechtsmiddelen verschaft - en op dit economische systeem ook nog prat gaat - om hun medeburgers uit te buiten. Het is het economische systeem, waarvan de motor het eigenbelang is. Wat dan verrijst, is het duistere tegenbeeld van wat in een drieledige maatschappijstructuur het associatieve economische leven zou zijn - sociaal, niet omdat de mensen heiligen zouden zijn, doch omdat aan hen de machtsmiddelen om hun antisociale neigingen bot te vieren, zijn ontnomen. - Misschien zouden wij zelfs ook van enkele van onze hooggezeten massamoordenaars op de managersplaatsen (strafrechtelijk zouden wij van roofmoord moeten spreken) kunnen zeggen: zij zouden geniale en humane economische bestuurders zijn geworden, als zij, voor het beschikbaar stellen van hun gaven een drieledige maatschappijstructuur hadden aangetroffen.

Noten:
1) Pim Reinders in Folia Civitates van 26 november 1977
2) De kans is niet alleen vele malen groter dan bij voorbeeld die op een vliegtuigbotsing als op Tenerife. Wij weten nu, dat slechts een toeval, het niet functioneren van een ventiel, voorkwam, dat zich bij een ongeluk in het kernenergiewerk Neckarwestheim een "GAU" voordeed: Grösstmöglicher Atomunfall. Zie "Die Unabhangigen" van 26 november 1977. Verdere interessante gegevens zijn te ontlenen aan een artikel van Gruhl in dit blad van 29 oktober: door dreiging met energieboycot dwongen de energiewerken de industrieën, van het gebruik van hun afvalwarmte voor eigen energievoorziening af te zien. Deze afvalwarmte alleen al zou voldoende zijn om het energiegat te sluiten.
3) Zie mijn artikel Geldsluier (opgenomen in Dieter Brüll, Verzamelde Geschriften I, Nearchus, 2019)

Dit is een fragment uit het artikel: De drie gezichten van het terrorisme (in 1978 gepubliceerd in Driegonaal)