Dossier Democratie: mankementen & mogelijkheden

Over de kloof tussen kiezer en gekozene; de onmacht van de democratie; het failliet van de partijpolitiek én... een perspectief op een nieuwe ontwikkelingsstap van de democratie.

Artikelen


Directe democratie en sociale driegeleding

Arjen Nijeboer

Vrije en betrokken burgers die zelf direct politieke beslissingen nemen, net zoals bij de oude Grieken en op de vroegere Germaanse ‘dingplaatsen’? Een mooi idee, maar praktisch onuitvoerbaar, want moderne staten zijn daarvoor te groot en te complex, zo oordelen de meeste hedendaagse politicologen. Ten onrechte, want zij zien over het hoofd dat er alternatieven zijn voor de aloude volksvergadering-democratie, waardoor het principe van “het volk heerst” toch gecombineerd kan worden met grote, complexe staten. In Zwitserland en vele Amerikaanse deelstaten bestaan al ruim 100 jaar interessante voorbeelden van radicale direct-democratische stelsels. Lees verder


Wij leven toch in een democratie?

Peter Schilinski

In Europa is de democratie als politieke eis bijna 200 jaar oud. Zij werd verkondigd als een van de grote verlangens van de Franse Revolutie met de woorden ‘vrijheid, gelijkheid, broederschap’. De opeenvolgende reeks politieke strubbelingen in Europa heeft sinds generaties met deze drie verlangens te maken. De politieke onrust komt voort uit het feit dat geen van de drie idealen tot dusver gerealiseerd kon worden. Lees verder



Actueel


Bij de ontluistering van de democratie

Een commissie onder leiding van oud-politicus Johan Remkes heeft zich gebogen over de vraag hoe het is gesteld met ons parlementair democratisch systeem. Met een lijst van ruim 80 aanbevelingen probeert de commissie haar bevinden handen en voeten te geven. Er mag en kan wel wat worden verbeterd aan onze democratie, oordeelt de commissie. Dat kunnen wij wel met de commissie eens zijn.

Lees verder


Trump en de vermolmde democratie

De verkiezingsoverwinning van Donald Trump heeft ook in Nederland heel wat stof doen opwaaien. Weldenkend Nederland, althans degenen die zich daartoe scharen, ‘hadden het niet zien aankomen’ en zijn verbijsterd over wat zij zien als domheid of woede van de Amerikaanse kiezer. Lees verder


De democratie als leugen

Het zijn vooral antroposofen van wie je vaak hoort: "Ja, Rudolf Steiner was óók een kind van zijn tijd en veel van wat hij zei is gewoon door de tijd ingehaald." Maar soms denk je: misschien was Rudolf Steiner wel een zó scherp waarnemer van zijn tijd en waren zijn observaties soms zó waar, dat het pijn doet ze binnen te laten. Lees verder


Een verbod op politieke partijen

Ruimte voor het nieuwe ontstaat alleen door eens wat anders te denken. De resultaten van alles wat gewoonlijk gedacht wordt zien we immers overal om ons heen. Bijvoorbeeld in de praktijk van ons democratisch bestel. Hoewel daar druk wordt gesproken over oude en nieuwe politiek blijft het maar kommer en kwel. Lees verder


Een zieke man

De democratie is een zieke man geworden. De toestand van de patiënt is ronduit beroerd en de vooruitzichten zijn niet beter. Een diagnose is nog niet gesteld en een passende therapeutische aanpak is nog ver weg. Lees verder


Ondertussen op de werkvloer

Om te gniffelen: een Amstelveense wethouder die verantwoordelijk is voor het jeugdbeleid in zijn gemeente doet een rondje langs de plekken waar Amstelveense jongeren zich onledig plegen te houden. Hij laat zich daarbij vergezellen door de ambtenaar die hem inzake het jeugdbeleid adviseert en wat blijkt: de ambtenaar weet niet waar de hangplekken zich bevinden.

Lees verder



Lobbycratie

Het deze zomer tot een breder publiek doorgedrongen woord ‘lobbycratie’ is een fijne aanvulling voor wie de huidige maatschappelijke toestand beknopt wil beschrijven. Zou je, laten we zeggen, tien woorden mogen gebruiken om die toestand te karakteriseren, dan is de term lobbycratie een rake typering voor wat in de sociale driegeleding het rechtsleven wordt genoemd.

Lees verder


Van de worm en de appel

In de Verenigde Staten is een handjevol presidentskandidaten al maanden of langer aan de slag om hun imago op te poetsen en, vooral, om hun verkiezingskassen op oorlogssterkte te brengen. Wie de beste gevulde kas heeft, maakt de grootste kans om het ver te schoppen in de verkiezingen. Lees verder


Politiek & rechtsleven

Het ‘politieke bedrijf’ is, in termen van de sociale driegeleding, bestanddeel van wat het rechts- of staatsleven wordt genoemd. In de actualiteit lijkt het alsof het politieke bedrijf zich losmaakt van zijn context en ‘rechtenvrij’ muteert tot een maatschappelijk schadelijk fenomeen. Lees verder